In media hoor je steeds meer over de invloed van vroegkinderlijk trauma op de ontwikkeling van een mens. Vroegkinderlijk trauma, ook wel bekend als vroege traumatische ervaringen die plaatsvinden in de vroege kinderjaren, kan gevolgen hebben voor zowel fysieke als mentale gezondheid later in je leven.
Wat is het?
Wat wordt bedoeld met vroegkinderlijk trauma en wat er is veranderd, heeft te maken met de verbreding van de visie op wat traumatisch kan uitwerken. Dit type trauma kan variëren van emotionele verwaarlozing tot fysiek misbruik en heeft de potentie om tot levenslange verwarring te leiden en daarmee ook invloed in het heden van ervaringen waaraan je mogelijk helemaal geen herinneren hebt en kunt hebben.
Wat zijn de effecten?
Een van de meest cruciale aspecten van vroegkinderlijk trauma is de impact op de neurobiologische ontwikkeling van het kind. De hersenen van jonge kinderen zijn uiterst vatbaar voor de omgeving waarin ze opgroeien. Wanneer een kind wordt blootgesteld aan stressvolle situaties of traumatische gebeurtenissen, kan dit de ontwikkeling van het stressresponsysteem beïnvloeden. Dit kan resulteren in een verhoogde gevoeligheid voor stressvolle situaties op latere leeftijd, wat kan leiden tot angststoornissen, depressie en andere psychische aandoeningen. Ook minder voor de hand liggende effecten treden op: steeds wisselen van baan, het niet aangaan van een intieme relatie, of steeds tegen dezelfde dingen aanlopen in relaties. Diverse vormen van verslavingen kunnen hierin hun oorsprong hebben.
Wat zie ik in de praktijk?
In de praktijk zie ik het meest de gevolgen van het essentiele aspect van vroegkinderlijk trauma, namelijk de invloed op hechtingspatronen. Kinderen die traumatische ervaringen hebben meegemaakt, kunnen moeite hebben met het opbouwen van gezonde hechtingsrelaties met anderen. En dat, zoals eerder genoemd, kan leiden tot problemen in latere relaties, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Het vermogen om vertrouwen op te bouwen en zich emotioneel te verbinden met anderen kan aanzienlijk worden beïnvloed door een gevoel van onveiligheid, wellicht de angst om ergens ‘vast’ te zitten, of juist een stek idee ‘ruimte’ nodig te hebben.
Probleem nu als reminder van het probleem toen
Een ander belangrijk kenmerk van vroegkinderlijk trauma, is dat de effecten ervan vaak pas op latere leeftijd zichtbaar worden. Het kan jaren duren voordat bepaalde symptomen of gedragspatronen zich laten zien. Dit maakt het soms moeilijk om de oorzaak van bepaalde problemen te identificeren en ook merk ik in de praktijk weerstand bij mensen om het verband te erkennen tussen dat wat ze nu ervaren met de dingen die al zo lang geleden zijn gebeurd. Ook kun je als cliënt loyaliteitsconflicten tegenkomen. De meeste mensen geven wel om hun ouders, terwijl hun ouders in de vroege jaren wellicht niet de beste opvoeders waren. Hoe kun je beide in je leven toelaten: de erkenning van de band die er nu (mogelijk) is, de liefde die je voelt voor hen, en de erkenning dat ze niet in staat waren of niet kundig genoeg waren jou te geven wat het meest helpend zou zijn geweest?
Hoe kun je hiermee omgaan?
Het is echter nooit te laat om het onderzoek naar deze verbanden te starten en te werken aan het herstel van vroegkinderlijk trauma.
De begeleiding voor vroegkinderlijk trauma richt zich primair in de therapieën gericht op het herstellen van de emotionele en psychologische schade die is aangericht. Traumagerichte therapieën zoals lichaamsgerichte psychotherapie, het onderzoek met behulp van cognitieve gedragstherapie naar welke overtuigingen over het leven je hebt overgenomen, kunnen effectieve methoden zijn om jou te helpen hun traumatische ervaringen een andere plek te geven. Dat herstel is een proces is dat tijd en toewijding vergt.
Voorkomen is beter dan genezen
Preventie is ook van cruciaal belang als het gaat om vroegkinderlijk trauma. Het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving voor kinderen is essentieel om trauma te voorkomen. Ouders, verzorgers en professionals in de kinderopvang spelen een sleutelrol bij het bieden van een stabiele basis voor de ontwikkeling van kinderen. Heb je zelf plannen, ben je ouder of professional, dan kan het volgen van een therapie gericht op het serieus nemen van je eigen verwonding, een cruciale stap zijn om trauma niet door te geven.
Hoe weet je nu of dit over jou gaat? Het begrijpen van de impact op neurobiologische ontwikkeling, hechtingspatronen en het herkennen van de tekenen en symptomen zijn cruciale stappen in de richting van herstel. Door bewustwording te vergroten en met begeleiding te ervaren wat de erkenning van jouw ervaringen doet in relatie tot een professioneel therapeut, is de eerste stap.
Ook relevant: ACE
In de VS en later ook in andere landen, zijn grootschalige studies opgezet waarin mensen langdurig zijn gevolgd. Het voordeel van deze longitudinale studies, is dat er met meer zekerheid iets te zeggen is over wat de gevolgen zijn van vroege ervaringen op het leven later, bijvoorbeeld het risico op het ontwikkelen van ziektes. De 'ACE-studies' hebben de onderbouwing gegeven op hoe veel meer risico iemand loopt op het ontwikkelingen van ziektes later in het leven, gerelateerd aan hoe veel narigheid iemand al in de vroege kindertijd heeft meegemaakt. Meer informatie vind je bijvoorbeeld op deze pagina.
Geïnteresseerd? Schrijf ons een bericht en maak een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Dan verkennen we samen de mogelijkheden en jouw wensen.