Veel gesprekken in mijn praktijk gaan over seks, seksualiteit naast ook de seksuele identiteit en romantische identiteit. Wat dat laatste betreft gaat het over naar welke persoon of personen de seksuele of romantische energie op wordt gericht.
Gesprekken in therapie zijn natuurlijk nooit representatief voor het hele leven van de cliënten die ik spreek, want om je tijd en geld in therapie te steken moet er wel iets van een ‘probleem’ zijn. In deze blog wil ik stilstaan bij hoe problematisch het probleem is en ook: waarom is dat dan?
De etalage
Seks is een onderwerp waarvan ik denk dat vaak wordt geïdealiseerd in onze samenleving. Van wat je ziet in series, op reclames, in films en vooral natuurlijk op ‘social’ media. Seksueel aantrekkelijk zijn en gevonden worden, aantrekkelijkheid uitstralen. Veel mensen schuwen, met hulp van intensieve trainingschema’s, het ‘verbeteren’ van het uiterlijk in de sportscholen en alle mogelijke behandelingen bij de cosmetisch arts niet. “Als het plaatje er maar goed uitziet”, lijkt dit allemaal te roepen. Ik heb het vaak over ‘de etalage’. Wat zet je in de etalage, hoe moet de etalage er uitzien, met welk beoogd effect? Iemand je winkel inlaten? Dan moet er al veel bevestiging zijn, voor je die stap zet. Niet iedereen komt zelfs tot dat punt. Laten we het maar niet hebben over het magazijn, de kelder en het uitverkoop-hoekje…. Seksuele aantrekkingskracht als het ultieme doel?
Seks als symbool?
Laten we eens kritisch kijken naar wat seks symboliseert, welke (grote) betekenis we er aan geven en is het wel echt de sleutel naar de schatkamer waar genot, geluk en verbinding te vinden is? Deze blog richt zich minder op mensen die zeggen: “Mijn seksleven is zeer bevredigend en ik zou niet zonder willen”, eerder tot mensen die nog zoekend zijn, het al hebben opgegeven of die in de frustratie verkeren van ‘wat het zou kunnen zijn’ en ‘wat het is’.
Dus ja, er zijn zeker mensen die veel plezier aan en met seks beleven. Dat is fijn en vanuit het gezichtspunt van in contact zijn met je levensenergie en vanuit de therapeutische richting van waaruit ik werk (psychosynthese) verwijzen we hier vaak naar als het in contact zijn met en uiting geven aan het Platonische begrip van “Eros”, later ook wel bekend als de God die met zijn liefdespijlen mensen in vervoering (en verwarring) bracht.
Hoe is het echt?
Uit verschillend onderzoek onder jongeren blijkt (gelukkig!) dat de ervaring van de eerste keer doorgaans positief is. Daar zijn helaas wel uitzonderingen, en al helemaal als er geweld en ongewenste toenadering plaatsvindt.
Er zijn veel mensen die later in het leven geen plezier (meer) aan seks beleven. Dat kan vele oorzaken hebben waarbij opvoeding (en het gebrek aan opvoedingen op dit vlak), communicatie (en weer: het gebrek aan communicatie hierover) een deel van de mix vormen.
Het voelt kwetsbaar om tegen iemand te zeggen wat je graag wilt, of niet fijn vindt, als de seks niet leidt tot wat je echt verlangt. Bijvoorbeeld een hele diepe verbinding ervaren door zeer intiem fysiek contact. Of je heel kwetsbaar kunnen voelen omdat je de partner vertrouwt met wie je seks hebt. Om enorm genieten van je lijf, dan van de ander, in het stimuleren van de ander en jij door de ander. Maar aangezien de ander geen gedachten kan lezen, is communicatie wel helpend. Mijn aanmoediging: neem een klein risico en probeer iets kleins, maak duidelijk dat het jouw behoefte is en dat de ander je daarmee een nog groter plezier kan doen.
Mythes en stereotypes
Niet minder belangrijk en zoals hiervoor genoemd, zijn mythes en stereotypes die in de samenleving bestaan en die een vertekend, vaak geromantiseerd beeld geven van wat seks is en zou kunnen of moeten zijn, een grotere boosdoener. Dat leidt in een minder gunstig geval tot frustratie over je eigen uiterlijk en kan ook leiden tot het compulsief blijven zoeken naar de partner met wie het wèl klopt, die wel aan het ideaal voldoet. De ontevredenheid over jezelf is een vruchtbare voedingsbodem voor onzekerheid en kan leiden tot “nu nog niet, eerst nog x veranderen/verbeteren” waarbij ‘x’ staat voor uiterlijk, gewicht etc, dus al die dingen die nu nog niet goed genoeg zijn. Dat roept schaamte op, omdat je tegen jezelf zegt: “Ik ben niet goed genoeg”. Hoe vervelend kan het worden als je zelf de oorzaak bent van je niet goed voelen over jezelf? En: hier is iets in te veranderen, namelijk door te oefenen in het wat aardiger tegen jezelf zijn. En, zeker niet minder belangrijk, de ander jouw aantrekkelijkheid te laten bepalen, niet jijzelf. Werkt niet altijd maar vaak wel als je zelf erg streng bent hierover.
Porno
Hoewel ik vanuit een seks-positieve houding wil werken, en porno voor veel mensen een bron kan zijn voor inspiratie, plezier, genot en bevrediging, ben ik wel meer gaan reflecteren op in welke mate porno ook verwarrend kan zijn. Over hoe dingen echt zijn, porno is immers acteerwerk op hoog niveau, hoe lichamen echt zijn (de acteurs zijn meestal redelijk ‘ideaal’ en vooral: hoe alles vanzelf lijkt te gaan en iedereen er een enorm plezier en genot aan beleefd. Rationeel gezien weet je wel dat dit zeker niet voor alle acteurs het geval is, maar op een dieper niveau in ons brein later we ons graag voor de gek houden. Mijn belangrijkste zorg is: valt de praktijk niet altijd tegen, als ze met een ideaalbeeld (vanuit porno) onze opwinding conditioneren.
Overrated?
Meer tot de kern van dit blog: is seks nu overrated? Gelukkig zijn we lang voorbij het idee dat seks bedoeld is voor voortplanting alleen en genot dus zondig is. In de huidige cultuur wordt seks vaak gepresenteerd als een middel tot groot genot en ultieme verbinding. Is er daarmee een risico van overschatting van de impact van seks op ons welzijn. Laten we eens kijken naar enkele redenen waarom seks misschien niet zo cruciaal is als het lijkt.
Ten eerste is er het idee dat seks gelijkstaat aan liefde en verbondenheid. Hoewel seksuele intimiteit zeker een manier is om emotionele banden te versterken, is het niet de enige. Er zijn talloze andere vormen van verbinding die even waardevol zijn, zoals emotionele steun, intellectuele compatibiliteit en gedeelde interesses. Door seks als de ultieme bron van verbinding te maken, kunnen we andere belangrijke aspecten van relaties over het hoofd zien. En ook relaties devalueren als de compatibiliteit met onze partner(s) niet is hoe je doe wilt dat die is.
Bovendien kan de obsessie met seks (en daar kan porno ook een rol in spelen) leiden tot oppervlakkige relaties waarin partners objecten worden en minder de persoon met wie je een intieme beleving zoekt.
Wanneer de nadruk ligt op de etalage, dus het uiterlijk en de fysieke aantrekking, is er een risico dat je de essentiële aspecten van een relatie, zoals communicatie, kwetsbaarheid, emotionele intimiteit en de acceptatie van imperfectie, uit het oog verliest.
Een andere reden waarom seks als overgewaardeerd kan worden beschouwd, is het feit dat het niet automatisch leidt tot tevredenheid en vervulling. Hoewel seksuele bevrediging belangrijk is voor veel mensen, is het geen magische oplossing voor problemen. Die tevredenheid en zelf vervulling van behoeften in een relatie komt voort uit een combinatie van de verschillende factoren, waaronder wederzijds respect, vertrouwen, gedeelde doelen, plezier beleven en ook samen voor moeilijke tijden gaan (en bij de laatste er soms periodes kunnen zijn dat er geen behoefte is aan seks). Het is belangrijk om niet te vergeten dat seks slechts één aspect is van een gezonde relatie en geen garantie biedt voor een vervullend leven. En dat relaties zonder seks, niet minder waardevol en vervullend kunnen zijn als met. Als je
Wat wel?
Dus een paar suggesties als samenvatting:
- Als je ontevredenheid ervaart in je seksleven, ga eens na of dit te maken heeft met communicatie met een partner of partners. Wat weerhoud je ervan te communiceren? Wat zou je ermee kunnen winnen?
- Als je je onzeker voelt over jezelf, probeer helderheid te krijgen hoe dat is ontstaan, bijvoorbeeld door beelden op de socials, je vergelijken met anderen of kritisch zijn over jezelf? Op elke manier help je jezelf daarmee en wat zou je kunnen helpen om daarin stapje voor stapje meer ontspanning te vinden?
- Kijk je veel naar porno? Hoe denk je dat dit invloed heeft op je seksleven? Wat raak je kwijt als je minder kijkt, wat kun je mogelijk winnen als je mindert?
Mijn motto: altijd proberen, wat het ook is. In bijna alle gevallen kun je terug naar je oude gewoonten; tenminste heb je iets geprobeerd in plaats van het allemaal in je hoofd proberen op te lossen.
Heb je behoefte om te praten over je seksualiteit, je seksuele of romantische identiteit, neem contact op voor een afspraak.