Selecteer de taal

read 84311 2016

Wat maakt het zo moeilijk om naar Leaving Neverland te kijken?

Wat maakt het zo moeilijk om naar Leaving Neverland te kijken?

En waarom zou je de documentaire toch moeten zien...

Toen ik Leaving Neverland (2019) had gezien voelde ik me verdrietig, boos en vooral onmachtig. Twee volwassen mannen (Wade Robson en James Safechuck) te horen vertellen over hun herinneringen van wat er gebeurd is en hoe dat heeft uitgewerkt op hun leven. Hun moed om hun verhaal te vertellen raakte me diep temeer omdat ze wisten dat de reacties daarop zijn soms overweldigend vernietigend zouden zijn. Hoe komt het dat onze samenleving zo niet naar situaties lijkt te kunnen kijken waar kinderen zo beschadigd raken?

De verleiding om te gaan letten op de dingen die niet zouden kloppen in de documentaire voelde ik niet. Daarvoor is het verhaald te authentiek, te echt, te pijnlijk. Wat maakt dat je daarop wilt letten vind ik wel een relevante en interessante vraag. Michael Jackson was een superster, tegen wil en dank. Er was geen andere weg voor hem weggelegd vanaf de tijd dat hij hiervoor zelf niet kon kiezen en werd een kindster. Zoals een koningskind geboren wordt op een dag gekroond te worden. En Michael Jackson was een (daardoor) beschadigd kind dat nooit volwassen werd, in zijn in zijn sprookje Neverland woonde, maar wel een volwassen lichaam had met seksuele verlangens van een volwassene.

Impact

Professioneel houd ik de definitie aan dat ieder seksueel verlangen van een volwassene (los van diens emotionele leeftijd) gericht op en in enige vorm geuit naar een kind, seksueel grensoverschrijdend is en bij het kind (of de latere volwassene) tot beschadiging kan leiden. Het kind kan diens seksualiteit niet geleidelijk en op zijn eigen tempo ontwikkelen; het wordt erin getrokken en dat is gewelddadig omdat het kind niet kan bevatten wat er gebeurt, wat het betekent, hoe ermee om te gaan of kan instemmen in iets dat het niet kent of kan overzien.

Waarom zijn er zulke heftige en negatieve reactie op Leaving Neverland? Onszelf niet als ideaal en ‘heel’ te zien, is een van de grootste weeffouten bij veel mensen, dus dan zoeken we naar hetgeen wat wel ideaal lijkt. Als je fan bent -en wie wil er niet fan zijn van een topvoetballer, succesvol zakenvrouw, zangeres, briljante wetenschapper, spirituele guru of acteur- is het heel moeilijk om het ideale beeld te moeten loslaten. Victim blaming is een van de afweermechanismen die we gebruiken om niet met de pijnlijke ervaringen van de twee betrokken mensen mee te hoeven gaan, de schaduw van een deel van de menselijke natuur en seksualiteit onder ogen te zien. Een ervaring die overlevers van seksueel misbruik pijnlijk genoeg vanuit hun omgeving meemaken; zij worden de dader, de dader wordt beschermd.

De psychosynthese werkt daarom vanuit het ideaalmodel om iemand uit te nodigen: stel dat je er al bent, stel dat je goed genoeg bent, hoe zou de wereld er dan uitzien? En welke plek zou jij daarin innemen? Om onszelf te leren voelen en vertrouwen, gaan we naar binnen en hoeven we het niet buiten onszelf te zoeken. Want als de ervaren zelfwaarde via de ander loopt, mag dat beeld niet aangetast worden, hoe verschrikkelijk de werkelijkheid ook is. In Leaving Neverland blijken er wel heel veel aanwijzingen te zijn dat Michael Jackson een beschadigde man was. En iemand die blijkens het verhaal van deze twee volwassenen mensen, overtuigend genoeg laat zien dat hij zijn seksualiteit op kinderen richtte en in ieder geval hen twee daarmee ernstig beschadigd heeft.

Schaduw

De schade van seksueel misbruik onder ogen zien, doet onze blik naar onze eigen schaduw richten en dat is bijna onverdraaglijk. We willen in het goede, mooie en veilige geloven en dat is ook nodig dat te kunnen blijven doen. Toch is dat niet het hele verhaal, noch in de samenleving als geheel, noch van ieder mens individueel.

En om uit de polarisatie te blijven van wie goed en wie slecht is, nog een paar vragen. Vanuit welke beweegredenen waren de ouders van de twee jongens (toen) om hen beroemd te laten worden, op te laten treden op podia en op televisie? Is dat echt wat een kind van zeven wil? Of spelen hierbij ook geprojecteerde verlangens van ouders mee? En is er een kans dat de ouders van deze jongens daarmee de tragiek van de ouders van Michael Jackson hebben herhaald met hun kinderen. Helemaal los van wat er tussen hen en de popster heeft plaatsgevonden? Want welk kind wil zijn ouders teleurstellen en welk kind is er niet gevoelig voor de positieve waardering van ouders? En vanuit het bekende wetenschappelijk gegeven dat van dader van pedoseksuele delicten 34% zelf slachtoffer is geweest, wat heeft Michael Jackson zelf meegemaakt op dat vlak?

Kijk zelf naar de documentaire. En neem waar wat je ervaart tijdens het kijken. En stel dat je niet hoeft te oordelen, hoe zou het zijn om een van deze twee mensen Wade en James te zijn? Toen en nu.

Groei

En over deel dat mogelijk jezelf betreft of raakt... Voor persoonlijke groei en heling helpt het als je ook je eigen schaduw onder ogen zien, bijvoorbeeld doordat iemand jouw lichamelijke integriteit niet respecteerde. In therapie of in een persoonlijk ontwikkeltraject. De weg eruit is de weg naar binnen. Terug naar waar de beschadiging is opgetreden, noem het maar psychische wondverzorging. Niets om je voor te schamen, wel veel te winnen. Persoonlijke therapie of deelname aan De Sprong en De Landing zijn een paar van de vele mogelijkheden. En dan maar opnieuw beginnen, vanuit hoop en vanuit vertrouwen.